Trong những số trước, chúng ta đã tìm hiểu về thiết bị nâng hạ như Tời, Pa lăng, Xe nâng tay,… Tuy nhiên, để có thể vận hành ở mức độ lớn và chuyên nghiệp, không thể thiếu được sự góp mặt của các loại máy móc sử dụng để di chuyển các thiết bị nâng hạ cùng vật liệu. Hôm nay, KENBO sẽ cung cấp thông tin cho quý độc giả về một biến thể của Cầu Trục – Cầu trục treo. Các bạn hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay về loại sản phẩm này qua bài viết dưới đây!
1. Định nghĩa và ứng dụng
Cầu trục treo là thiết bị nâng hạ bao gồm hai thanh ray song song được đặt trên các dầm chữ I được gắn vào các cột, khung dầm hoặc giá đỡ, đảm bảo các thao tác nâng hạ, di chuyển tải trong không gian làm việc. Thiết bị vận hành chủ yếu bằng các động cơ điện, thường tích hợp với một hay nhiều Pa lăng để hoạt động. Cầu trục có các ứng dụng quan trọng như:
- Lắp ráp sản phẩm: Dùng để di chuyển các bộ phận, bán thành phẩm trong dây chuyền sản xuất.
- Vận chuyển: Nâng hạ thành phẩm từ dây chuyền sản xuất lên phương tiện vận tải.
- Nâng giữ chi tiết: dùng để nâng giữ chi tiết đang sản xuất.
- Kho bãi: Vận chuyển hàng hóa nặng nhập và xuất kho.

2. Lịch sử chế tạo
- 1830: Cầu trục được công ty Ludwig Stuckenholz của Đức phát minh.
- 1840: Bắt đầu được sản xuất hàng loạt.
- 1854: Sampson Moore & Co ở Liverpool, Anh mới cho phép loại thiết bị này nâng vật nặng hơn (chẳng hạn như súng hải quân) bằng động cơ điện.
- 1861: Cầu trục chạy bằng hơi nước đầu tiên được lắp đặt bởi John Ramsbottom tại xưởng Đường sắt Crewe.
- 1876: Sampson Moore & Co đã thiết kế và cung cấp Cẩu trục chạy bằng điện đầu tiên (sử dụng để cẩu súng tại Kho vũ khí Hoàng gia ở Woolwich, London).

Tuy nhiên, đến năm 1887, Công ty Ludwig Stuckenholz mới là đơn vị đã cho ra kết cấu ổn định được sử dụng đến bây giờ. Ngày nay, thiết kế của sản phẩm đã phần nào được thay đổi và nâng cấp sao cho tiện lợi hơn, song nhìn chung nó vẫn giữ được cấu tạo tương đối giống nguyên bản.
3. Phân loại
3.1. Phân loại theo cơ cấu dẫn động của Cầu trục treo:
Nguyên lý dẫn động của cầu trục treo thường bằng động cơ điện (nâng hạ và di chuyển bằng động cơ điện 1 pha – 220V, 3 pha – 380V). Ngoài ra cơ cấu dẫn động có thể là dẫn động bằng tay (nâng hạ bằng palang và con chạy xích kéo tay được treo trên dầm cầu trục, di chuyển cầu trục thông qua dẫn động bộ truyền cơ khí như bánh răng ăn khớp, trục truyền…)
3.2. Phân loại theo thiết kế Cầu trục treo:
- Cầu trục dầm đơn: kết cấu có thể là dạng hộp hoặc Chữ I (cán nóng, tổ hợp), dạng dàn.
- Cầu trục dầm đôi: Kết cấu thường là dạng hộp, dàng dàn.
- Cầu trục treo: Kết cấu dạng hộp, chữ I, dạng dàn.
3.3. Phân loại theo phạm vi sử dụng:
- Cầu cảng: với sức nâng hàng hóa lớn
- Nhà máy luyện kim, thép (cầu trục làm việc trong môi trường khắc nhiệt: nhiệt độ cao, bụi bặm,…)
- Phòng chống cháy nổ (môi trường dễ gây cháy nổ: axit, gas, khí hóa lỏng…)
- Nhà máy thủy điện
- Nhà máy sản xuất (bê tông thương phẩm, thương mại sắt thép,…)
- Ngành công nghiệp nhẹ (may mặc, các công ty chuyên linh kiện điện tử)
- Cầu trục có các cơ cấu mang hàng đặc biệt: gầu ngoạm, nam chân từ
Ngoài ra còn có thể phân loại sản phẩm theo công dụng, phạm vi hoạt động, thiết bị nâng hạ đi kèm…
4. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động:
4.1. Cấu tạo Cầu trục treo:
Dầm chính: Dầm chính cầu trục được thiết kế dạng hộp hoặc thép chữ I là phần chịu lực chính. Dầm chính cũng là đường chạy của Pa lăng hoặc xe con cầu trục. Tùy thuộc tải trọng nâng và khẩu độ của dầm chính sẽ được thiết kế cho phù hợp. Dầm chính ngoài sức, độ cứng và độ đàn hồi, còn phải chịu được sức nặng của thiết bị nâng hạ và hàng hóa.
Dầm biên hay dầm đầu: Cấu tạo dạng hộp, được gia công chính xác, gắn liền với bánh xe cầu trục và cơ cấu động cơ di chuyển cầu trục. Dầm biên được liên kết với dầm chính bằng bu lông, mặt bích hoặc mối hàn góc.

Phần nâng hạ: Tùy nhu cầu sử dụng và thiết kế cầu trục sẽ dùng Pa lăng hoặc xe con. Pa lăng thường dùng cho cầu trục dầm đơn, xe con dùng cho cầu trục dầm đôi.
Cơ cấu di chuyển: Cầu trục di chuyển trên đường chạy nhờ 4 cụm bánh xe, 2 chủ động, 2 bị động.
Kết cấu cụm bánh xe chủ động gồm:
- Dầm biên
- Cụm truyền động bánh răng thẳng
- Cụm bánh xe chủ động
- Động cơ dầm biên
- Hộp giảm tốc
- Phanh
Kết cấu cụm bánh xe bị động
- Dầm đầu
- Cụm bánh xe bị động
Hệ thống điện: Hệ thống cung cấp điện cho Palang hoặc xe con, dẫn điện cho Cầu trục.
4.2. Nguyên lý hoạt động Cầu trục treo:
Động cơ điện truyền chuyển động qua trục truyền động và khớp nối tới các hộp giảm tốc, rồi truyền chuyển động cho bánh xe di chuyển cầu trục làm di chuyển toàn bộ dầm chính gắn trên các dầm đầu. Xe con có chứa cơ cấu nâng được di chuyển trên ray gắn trên dầm chính. Phanh làm nhiệm vụ hãm khi cần thiết. Các động cơ điện được điều khiển nhờ hệ thống điều khiển đặt ở cabin.
Thông qua bài viết, hy vọng các bạn đã có thêm thông tin hữu ích về Cầu Trục. Nếu thắc mắc hay đóng góp về nội dung, các bạn vui lòng bình luận ở bên dưới để chúng ta có thể cùng trao đổi về thiết bị. Bài viết đến đây là kết thúc, cảm ơn và hẹn gặp lại ở ở số tiếp theo!